Jak bronić się przed zarzutem udziału w karuzeli VAT-owskiej?

Wojewódzki Sąd Administracyjny z Białegostoku uznał, że organy podatkowe z góry założyły iż podatnik jest winy udziału w procederze wyłudzania VAT. Bezrefleksyjnie i automatycznie odrzucały przedstawiane przez niego dowody, a ostatecznie pozbawiły go prawa do odliczenia VAT.

WSA stwierdził, że zupełności materiału dowodowego nie można osiągnąć prowadząc postępowanie pod z góry założoną tezę. Bezrefleksyjne, automatyczne odrzucanie dowodów oferowanych przez stronę sprawia, że gromadzony przez organ materiał dowodowy i jego ocena nie może być uznany jako wystarczający do ustalenia tzw. prawdy obiektywnej. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba że okoliczności te stwierdzone są wystarczająco innym dowodem.

Organy podatkowe nie mogą w sposób generalny wymagać, by podatnik zamierzający skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT badał, czy wystawca faktury za towary lub usługi, których odliczenie ma dotyczyć, jest podatnikiem, czy dysponuje towarami będącymi przedmiotem transakcji i jest w stanie je dostarczyć oraz czy wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty podatku VAT, w celu upewnienia się, że podmioty działające na wcześniejszych etapach obrotu nie dopuszczają się nieprawidłowości lub przestępstwa, albo żeby podatnik ten posiadał potwierdzające to dokumenty.

Sąd uznał, że organ podatkowy prowadził postępowanie pod z góry przyjętą tezę, że w sprawie chodzi o transakcje łańcuchowe,, w których podatnik uczestniczył jako ostatnie ogniwo. Tymczasem zebrane w sprawie dowody zdaniem Sądu nie były wystarczające do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT.

Zdaniem WSA prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług stanowi zasadniczą cechę konstrukcyjną podatku od towarów i usług. Jest też fundamentalnym prawem podatnika. Sąd zwrócił jednak uwagę, że źródłem prawa do odliczenia podatku naliczonego nie jest sama faktura, lecz nabycie towaru lub usługi i wykorzystanie do wykonywania czynności opodatkowanych. Tylko faktura rzetelna od strony podmiotowej i przedmiotowej, tzn. dokumentująca rzeczywistą czynność opodatkowaną podatnika, przez niego wykonaną i udokumentowaną tą fakturą, daje jej odbiorcy uprawnienie do odliczenia wykazanego w niej podatku. Jeśli miało miejsce działanie w nieuczciwych celach lub nadużycie prawa prawo to nie przysługuje.

Jeżeli zatem podatnik podjął wszelkie działania, jakich można od niego w sposób uzasadniony oczekiwać, w celu upewnienia się, że transakcje w których uczestniczy nie wiążą się z przestępstwem, czy to w zakresie podatku VAT czy w innej dziedzinie, może on domniemywać legalność tych transakcji bez ryzyka utraty prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT.