Sejm przyjął ustawę o ochronie sygnalistów – nowe przepisy mają wejść w życie jeszcze w tym roku. Przedsiębiorcy muszą przygotować się na nowe obowiązki związane z opracowaniem i wdrożeniem procedur zgłoszeń wewnętrznych oraz ochroną sygnalistów przed działaniami odwetowymi. Warto już teraz rozpocząć przygotowania, aby zapewnić zgodność z nowymi przepisami i uniknąć ewentualnych sankcji.

Kogo obejmą nowe przepisy?

Ustawa o ochronie sygnalistów nakłada obowiązki na szerokie grono podmiotów, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Sygnalistą może być:

  • Pracownik (bez względu na podstawę zatrudnienia),
  • Były pracownik,
  • Funkcjonariusz,
  • Żołnierz zawodowy,
  • Zleceniobiorca,
  • Stażysta,
  • Wolontariusz,
  • Dostawca lub podwykonawca.
  • Obowiązki pracodawców

Po wejściu w życie ustawy, pracodawcy będą musieli wdrożyć procedury i kanały komunikacji w celu przyjmowania zgłoszeń o naruszeniach prawa. Oto najważniejsze obowiązki:

  • Opracowanie procedur zgłoszeń wewnętrznych: pracodawcy muszą stworzyć jasne zasady dotyczące przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów, które muszą być transparentne i dostępne dla wszystkich pracowników.
  • Stworzenie kanałów zgłoszeń: niezbędne będzie uruchomienie odpowiednich kanałów komunikacji, które umożliwią sygnalistom anonimowe i bezpieczne zgłaszanie naruszeń, np. linie telefoniczne, adresy e-mail czy dedykowane platformy online.
  • Ochrona sygnalistów przed działaniami odwetowymi: pracodawcy muszą zapewnić, że osoby zgłaszające naruszenia nie będą narażone na negatywne konsekwencje, takie jak mobbing, utrata awansu czy premii.
  • Prowadzenie rejestru zgłoszeń: pracodawcy będą zobowiązani do prowadzenia rejestru zgłoszeń i odpowiedniego administrowania tymi danymi.

Kto musi wdrożyć nowe przepisy?

Obowiązek wdrożenia ustawy dotyczy firm i innych podmiotów, które zatrudniają co najmniej 50 osób. Do liczby 50 osób wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty oraz osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, jeśli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób. Przepisy te nie dotyczą jedynie dużych firm, ale także mniejszych podmiotów, które spełniają powyższe kryteria.

Specjalne wymagania dla niektórych sektorów

Niektóre sektory, takie jak usługi finansowe, bankowość, ubezpieczenia, audyt czy doradztwo gospodarcze, mają dodatkowe obowiązki wynikające z regulacji unijnych dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu oraz innych działalności wysokiego ryzyka. Podmioty te muszą zapewnić szczególnie rygorystyczne procedury ochrony sygnalistów.

Odszkodowania dla sygnalistów

Przepisy przewidują, że sygnalista, który doświadczył działań odwetowych, będzie mógł ubiegać się o odszkodowanie w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, co obecnie wynosi 7155,48 zł.